Version 1.0.0
Ajax-supporters zouden waarschijnlijk wel wat passende woorden kunnen vinden om het seizoen 2023/24 van de club te beschrijven, hoewel het bestuur in het onlangs gepubliceerde jaarverslag koos voor “teleurstellend”.
Dat was volkomen begrijpelijk, aangezien Ajax zakte naar de vijfde plaats in de Eredivisie, terwijl “een ander sportief dieptepunt” kwam toen ze in de tweede ronde van de KNVB-beker werden uitgeschakeld door amateurclub USV Hercules.
Ondanks dat ze alleen in de Europa League speelden, slaagden ze er toch niet in om de groep te verlaten en zakten ze af naar de Conference League, waar ze in de laatste 16 werden uitgeschakeld door Aston Villa.
Zoals de club aangaf, worden financiële vooruitzichten vaak bepaald door sportieve resultaten, dus het gebrek aan succes van vorig seizoen is ook weerspiegeld in de winst. Als gevolg hiervan ging Ajax van een indrukwekkende winst vóór belastingen van € 55 miljoen naar een verlies van € 13 miljoen in 2023/24, een enorme verslechtering van € 68 miljoen. Dit kwam grotendeels doordat de omzet met € 44 miljoen (23%) daalde van € 196 miljoen naar € 152 miljoen, terwijl de winst uit spelersverkopen met € 35 miljoen (30%) daalde van € 117 miljoen naar € 82 miljoen.
De omzet van Ajax werd geraakt doordat ze niet in de Champions League speelden, wat bijdroeg aan een daling van € 33 miljoen (59%) in de uitzendingen van € 56 miljoen naar € 23 miljoen, terwijl de commerciële uitgaven met € 14 miljoen (16%) daalden van € 90 miljoen naar £ 76 miljoen, voornamelijk vanwege lagere merchandising.
Tot nu toe is het verlies van € 13 miljoen vóór belastingen van Ajax het hoogste in de divisie, wat in schril contrast staat met 2022/23, toen hun winst van € 55 miljoen het beste resultaat was. Interessant is dat alle andere vier clubs die tot nu toe hun rekeningen voor 2023/24 hebben gepubliceerd, winst hebben gemaakt: AZ € 17 miljoen, Feyenoord € 13 miljoen, PSV Eindhoven € 13 miljoen en Twente € 7 miljoen.
De cijfers van Ajax zouden slechter zijn geweest zonder de winst van € 82 miljoen uit spelersverkopen, vooral dankzij hun beproefde strategie om talent voor veel geld aan de Premier League te verkopen. De raad van bestuur gaf echter toe dat de club in de zomer van 2023 te ver was gegaan: “Terugkijkend moeten we concluderen dat het vertrek van belangrijke spelers aan het begin van het seizoen niet kon worden geabsorbeerd.
Zelfs na het verlies van € 44 miljoen tijdens de pandemie, heeft Ajax de afgelopen tien jaar € 194 miljoen aan winst gegenereerd. Sterker nog, ze hebben in tien van de laatste 14 jaar geld verdiend, wat behoorlijk goed is in de voetbalwereld. De club zei echter dat ze in 2024/25 opnieuw een verlies verwachten, omdat ze zich opnieuw alleen kwalificeerden voor de Europa League, terwijl ze tot nu toe heel weinig verdienden aan spelersverkopen.
Ondanks de val van vorig seizoen heeft Ajax de afgelopen 5 jaar een flinke € 216 miljoen verdiend aan Europese competities, wat meer dan twee keer zoveel is als PSV € 102 miljoen en Feyenoord € 79 miljoen. Het is ook ongeveer vier keer zoveel als Ajax verdiende aan de binnenlandse tv-deal in deze periode.
E urope
Daarom kan het belang van Champions League-kwalificatie voor het bedrijfsmodel van Ajax niet genoeg worden benadrukt. Ze verdienden gemiddeld € 57 miljoen aan tv-geld per jaar in de vijf seizoenen tot 2022/23, wat veel meer is dan de € 11 miljoen van vorig seizoen uit de Europa League.
Ajax’ gemiddelde opkomst van 50.568 was het grootste in Nederland, ongeveer 4.000 meer dan Feyenoord 46.794, gevolgd door PSV 34.217 en Twente 29.685. Net als in voorgaande jaren waren de seizoenkaarten in 2023/24 uitverkocht.
Zelfs na de daling van vorig seizoen is Ajax’ commerciële omzet van € 76 miljoen comfortabel de hoogste in de Eredivisie, ruim voor PSV € 56 miljoen en Feyenoord € 47 miljoen, hoewel het gat kleiner is geworden.
Lonen
De loonsom van Ajax daalde met € 8 miljoen (8%) van het clubrecord van € 110 miljoen naar € 102 miljoen, voornamelijk door lagere bonussen voor slechtere sportresultaten. De club had haar aanpak zes jaar geleden merkbaar gewijzigd, toen de lonen bijna verdubbelden van het niveau van € 50 miljoen. De opruiming van afgelopen zomer haalde een aantal grootverdieners van de loonlijst, maar niet genoeg om de naald zoveel te verplaatsen.
Ondanks de daling waren de lonen van € 102 miljoen van Ajax veel hoger dan die van hun Nederlandse rivalen, bijvoorbeeld PSV was € 25 miljoen lager met € 77 miljoen, terwijl de € 66 miljoen van Feyenoord slechts ongeveer twee derde was. Twente wist als derde te eindigen in de competitie met slechts € 23 miljoen loon, terwijl het op de vierde plaats staande AZ € 33 miljoen betaalde. Kortom, Ajax presteerde vorig seizoen enorm onder hun budget.
Ajax is al jaren een goed gerunde club vanuit financieel oogpunt, maar de laatste tijd is het misgegaan.
Het is altijd duidelijk geweest dat hun bedrijfsmodel erg afhankelijk is geweest van twee factoren: (a) kwalificatie voor de Champions League; (b) winstgevende spelersverkopen. Of, zoals de club het zelf verwoordde: “Het resultaat van Ajax is sterk afhankelijk van het sportieve scenario en uitgaande transfers.”
Daarom heeft het feit dat Ajax zich de afgelopen twee seizoenen alleen heeft gekwalificeerd voor de Europa League hun financiën echt geschaad, net als de lage winst uit spelershandel dit seizoen (tenzij ze meer zaken doen in de transferperiode van januari). Als gevolg daarvan zei de club dat “dit seizoen extra structurele kostenbesparingen zullen worden doorgevoerd”, wat logisch is voor de winst, hoewel het hun herstel misschien moeilijker maakt.
Dat gezegd hebbende, heeft Ajax nog steeds de beste financiële middelen in de Eredivisie in bijna elke categorie, dus het zou goed moeten komen, maar dat veronderstelt wel dat het management de bal niet meer laat vallen.
Ajax is al een aantal jaren behoorlijk succesvol, zowel op als naast het veld, maar vindt het leven tegenwoordig een grotere uitdaging, hoewel het bestuur een filosofische draai aan de situatie van de club gaf: “Zonder verliezen hebben overwinningen geen waarde.”
